Akdeniz bölgesinde yer almasına rağmen insanların Doğu Anadolu’da olduğunu düşündüğü bir il olan Kahramanmaraş ilimizin etnik yapısını inceleyeceğiz. Etnik yapısı hariç mezhepsel yapıyı da inceleyeceğiz. Çünkü Kahramanmaraş, etnik anlamda olduğu gibi mezhepsel anlamda da önemli bir şehir. Sünni nüfusun yanında önemli oranda Alevi nüfusu da barındıran bir şehir Kahramanmaraş.
NÜFUS ÖZELLİKLERİ
Kahramanmaraş ilimizde Türkler en baskın grup olarak yaşamaktadır. Daha sonra ise Kürtler gelmektedir. Daha az olarak ise Çerkez, Çeçen, Abhaz ve diğer Kafkas halkları yaşamaktadır. Kahramanmaraş’ta az sayıda Arap nüfusu da bulunmakta. Tüm bunları ilçe ilçe anlatıp toplam nüfusları hakkında kanaat edinmek için öncelikle Kahramanmaraş’ın nüfus özelliklerine bakmamız gerekiyor.
Kahramanmaraş ilimizin nüfusu 1.130.283’tür. Şehirde yaşayanların 1.039.015 tanesi Kahramanmaraşlıdır. Görüldüğü üzere şehirde yerli nüfus oranı oldukça yüksek durumdadır. Diğer illerden 90 bin kadar kişi Kahramanmaraş’ta ikamet etmektedir. Onlar da genelde etraftaki illerden insanlardır. Osmaniyeli 11.946, Gaziantepli 10.753, Adıyamanlı 8.727, Adanalı 7.078. Malatyalı 6.67, Hataylı 5.920, Şanlıurfalı 3.435, Mersinli3.039, Kayserili 2.521 şeklindedir. Diğer illerden de az sayışa kişi Kahramanmaraş’ta yaşamaktadır. Aldığı göçlere bakarsak daha çok çevre illerdeki yoğun Türk nüfuslu şehirlerden göç almış.
Yazının detaylı anlatımı Youtube kanalımızda da mevcuttur. Linki burada.
https://youtu.be/0x1qaAwBnTg?si=jdu6nk8YvzvynFyB
Kütük nüfusu, yani Kahramanmaraşlıların toplam nüfusu ise 1.663.566’dır.
Bunun 1.039.015’i Kahramanmaraş’ta, 113.303 İstanbul’da, 71.873 Gaziantep’te, 47.683 Ankara’da, 47.578 Osmaniye’de, 39.728 Antalya’da, 38.877 Kayseri’de, 32.363 Adana’da, 29.298 Mersin’de, 25.900 İzmir’de olmak üzere bu şekilde devam etmektedir. En fazla göç verdiği iller bunlardır. Batıdaki gelişmiş illere ve çevredeki illere çok fazla göç verdiğini bu istatistiklere bakarak görebiliyoruz. Son depremden sonra da hem batı illerine hem de Mersin ve Adana’ya bir miktar ekstra göç olmuştur.
ETNİK VE MEZHEPSEL YAPI
Kahramanmaraş’ın etnik yapısını daha çok kütük nüfusu üzerinden anlatacağım. Bazı ilçelerde kütük ve güncel nüfus arasındaki etnik oran aynı olmadığı için o ilçeleri ekstradan belirteceğim. Çevreden aldığı göçler de etnik ve mezhepsel yapıyı fazla değiştirmemiş görüldüğü üzere. Kendisine benzeyen illerden göç almış ve bunların sayısı da yüksek değil.
ONİKİŞUBAT
Kahramanmaraş ilinin iki merkez ilçesinden nüfus olarak en kalabalık olanıdır. Nüfusu 436.285’tir. Dışarıdan alınan göçlerin de büyük kısmı bu ilçeye olmuştur. Yerli olmayan nüfusun içinde Kürt, Çerkez ve diğer Kafkas halklarından insanlar da vardır. Alevi nüfus da az da olsa bazı mahallelerde mevcuttur. Onikişubat ilçesinin kütük nüfusu ise 376.815’tir. Bu nüfusun önemli bir kısmı da aynı zamanda şehirli nüfustur.
İlçe kütüğünün tamamına yakını Sünni Türklerden oluşur. Bir tane Balkan Göçmeni Türk yerleşimi hariç geri kalanın tamamı yerli Türkmen, Yörük ve Avşarlardan oluşur. İlçede bir tane de Sünni Kürt yerleşimi bulunmaktadır. Bu köy de Sünni Türk köyleri gibi Hanefidir ve Türklerle fazlaca akrabalık kurulduğu için siyasi olarak Sünni Türk köyleri ile paralel görüşler vardır.
Güncel nüfusu tahmini olarak %96 civarı Türk, %4 ise Çerkes, Kürt ve diğer Kafkas halklarıdır.
Kütük nüfusta ise bir tane Kürt köyünü çıkarırsak 375 bin Türk ve 1.800 de Kürt denebilir.
DULKADİROĞLU
Dulkadiroğlu ilçesinin nüfusu 217.530’dur. İki merkez ilçeden küçük olanıdır. Kütük nüfusu 266.037’dir. Büyük kısmı ilçede yaşamaya devam etmektedir. İl merkezi kütüğüne bağlı yerleşimlerden göç oranı diğer ilçelere oranla oldukça düşük miktardadır. Onikişubat ilçesinin kütük nüfusunun da çok büyük kısmı yine merkezde yaşamaya devam etmekteydi.
İlçenin etnik yapısını kütük nüfusu olarak inceleyelim. İlçenin merkezinin yerli nüfusu Sünni Türklerdir. Bunlar Türkmen, Avşar ve Yörüklerdir. İlçenin çevresine bakacak olursak merkezin etrafındaki yerleşimlerin tamamı Sünni Türk yerleşimleridir. Kuzey, Batı ve Doğu kısmında da tamamen Sünni Türk yerleşimleri bulunmaktadır. Yerli Türk nüfusu içinde bir tane Türkmen Alevi yerleşimi de bulunmaktadır. İlçede bir tane de Kars Göçmeni Terekeme yerleşimi bulunmaktadır.
İlçenin güneyindeki yerleşimler ise ekseriyetle Kürt Alevilerdir. 15 tane köy burada Kürt Alevisi olarak tarif edilir. Bir tanesi Türk Alevisidir. Ancak bu Kürt Alevi olarak tarif edilen Alevi köyleri içinde Çakallı oymağının Türkmen olduğu birçok tarihçi tarafından telkin edilmiştir. Bu köylerde ise ekseriyetle Sinemilli Aşireti yaşamaktadır. Aynı zamanda Pazarcık ilçe sınırındadır bu köyler. İlçede iki köyde de Sünni Kürt nüfusu bulunmaktadır.
İlçede bir tane Arap yerleşimi bulunmaktadır. Bu köy de yine Pazarcık sınırındadır.
Kütük nüfusu ve güncel nüfusu birbirine yakındır. Bu sebeple sadece kütük nüfusu hesaplayacağım. Merkez mahalleleri ve köyler dahil 105 yerleşim birimi var. 17 tanesi Kürt yerleşimidir. Yerleşimler de oldukça küçük. Merkezdeki yerleşimler ise tamamen Türklerden oluşuyor. Kürt nüfusu kütükte tahmini olarak 25 bin kadardır. Türkler ise 239 bin. 2 bin kadar da Arap nüfus vardır denebilir. Sünni ve Alevi nüfus tahmini ise 239 bin Sünni, 22 bin Alevi şeklindedir.
ELBİSTAN
Elbistan ilçesinin nüfusu 130.246’dır. Kütük nüfusu 197.704’tür. Bu nüfusun sadece 95 bini Kahramanmaraş’ta yaşamaktadır. Bu da ilçenin göç aldığını ve dışarı da aynı oranda göç verdiğini gösteren bir veri.
İlçede 93 tane yerleşim birimi vardır. Bunların çoğu köy ve bir kısmı da ilçe merkezi mahallesidir. Bunlardan 60 tanesi Sünni yerleşimi veya çoğunluk mahallelerdir. 33 tanesi ise Alevi köyü veya Alevi çoğunluklu merkez mahalleleridir. Bunlardan 23’ü Kürt 10 tanesi Türkmen yerleşimidir.
İlçe nüfusunun büyük kısmını Türkler oluşturmaktadır. Türklerin de büyük kısmı Sünni Türklerdir. Ayrıca önemli oranda Türkmen Alevi nüfusu da ilçede yaşamaktadır. Alevi nüfusun 3 te biri Türkmen Alevidir. Kürt nüfusun ise ekseriyeti Alevidir. 8 kadar köy ise Sünni Kürt yerleşimidir. Ancak bu köylerde Türklerin de nüfusu vardır.
Güncel nüfusta ilçede %85 oranında Türk nüfusu bulunmaktadır. %15 civarında ise Kürt nüfusu bulunmaktadır. Kütük nüfusta ise Türk nüfusu %80, Kürt nüfusu %20 civarıdır. Yine kütük nüfusta Sünni nüfus %70, Alevi nüfusu %30’dur.
Kütük nüfusları hesaplarsak Türkler 158 bin, Kürtler 39 bin şeklindedir. Sünni nüfus 139 bin, Alevi nüfus 58 bin şeklindedir.
AFŞİN
Afşin ilçesinin nüfusu 78.836’dır. Kütük nüfusu ise 187.890’dır. Dışarı çok fazla göç veren bir ilçedir.
İlçenin etnik yapısına bakalım. İlçede Türkler, Kürtler, Çerkesler ve Abhazların nüfusu vardır. Türkler, nüfusun büyük kısmını oluşturur.
Türkleri Sünni Türkmen, Avşar, Yörük, Türkmen Alevi ve Ahıska Türkleri şeklinde sıralayabiliriz. İlçedeki büyük yerleşimler ve ilçe merkezi ekseriyetle Sünni Türkmen yerleşimleri olduğu için ilçedeki baskın grup Sünni Türkmenlerdir. 6 tane Türkmen Alevi, 4 tane Ahıska Türkü yerleşimi vardır. İlçede Sünnileşen Türkmen Alevi köyleri de mevcuttur.
İlçedeki Kürtlerin geneli Alevi Kürtlerdir. Alevi Kürtlerin büyük kısmı Malatya ve Tunceli taraflarından göçlerle gelmiştir. Bir tane de Sünni Kürt köyü mevcuttur. 10 Kürt köyü vardır 9’u Alevi 1’i Sünnidir.
İlçede 3 Çerkez ve 1 tane de Abhaz yerleşimi vardır.
İlçede merkezin mahalleleri dahil köylerle birlikte 66 yerleşim bulunmaktadır. Bunların 51’i Sünni 15’i Alevi yerleşimidir.
Kütük nüfusa bakarsak
165 bin Türk, 15 bin Kürt, 5 bin Çerkez, 2 bin Abhaz şeklindedir.
Sünni nüfus 162 bin, Alevi nüfus 25 bin denebilir.
TÜRKOĞLU
İlçenin nüfusu 78.047’dir. Kütük nüfusu ise 128.594’tür. İlçenin etnik dağılımı ismine uyar niteliktedir. Hem ilçe merkezi hem de kırsalda Türk nüfusu mutlak çoğunluktur.
İlçe merkezinin ve beldelerin mahalleri dahil 44 yerleşim bulunmaktadır. Bunlardan 34 tanesi Sünni Türk yerleşimidir. 10 tanesi Alevi yerleşimidir. 10 Alevi köyün 7 tanesi Türk Alevisidir. Bu Alevilerin çoğu Kılıçlı Türkmenleridir. Bir kısmı da Köpekli Avşarlarındandır. İlçe merkezi ve 3 tane yerleşimde Bulgaristan Göçmeni Türkler de yaşamaktadır. İlçedeki ağırlıklı unsur Altunlu denen Sünni Türkmenlerdir. İlçede sadece 3 tane Kürt yerleşimi bulunmaktadır. Bunların üçü de Alevidir.
Yerleşim sayısı olarak %25’e tekabül eden bir Alevi yerleşim oranı olsa da Alevi yerleşimleri oldukça az nüfusludur. Bazı Sünni yerleşimleri ilçe merkezi büyüklüğündedir. Sünni nüfusu oran olarak daha fazla yapan durum budur.
Kütük nüfusu tahmini Türkler için 124 bin, Kürtler için ise 4 bin şeklindedir.
Sünni nüfus 113 bin, Alevi nüfus 15 bin şeklindedir.
PAZARCIK
Pazarcık ilçe nüfusu 67.057’dir. Kütük nüfusu ise 128.155’tir. İlçe merkezinin mahalleleri ve köyler dahil 84 birim yerleşim bulunmaktadır. Bunlardan 44 tanesinde Sünni nüfus 40 tanesinde ise Alevi nüfus çoğunluk durumdadır. Bunların birçoğu daha çok Sünni veya Alevi yerleşimidir. Ancak bazı mahalle ve köylerde Sünni ve Alevi nüfusun birbirine yakın nüfusları da bulunmaktadır.
Sünni nüfusun büyük kısmını Türkler oluşturmaktadır. Bir miktar da Sünni Kürt nüfusu vardır. 6 tane köyde Sünni Kürt nüfusu çoğunluktur. Bir tane Çerkez yerleşimi vardır. Bunlar Sünni nüfusu oluşturur. 40 civarı olan Alevi yerleşimlerinin büyük kısmı Kürt Alevisidir. 32 tanesi Kürt Alevi, 8 tanesi ise Kılıçtı Aşiretinden Türk Alevilerdir. Kürt Alevilerin büyük kısmı Sinemilli ve Atmalıdır.
İlçe merkezinin de bir kısmında Türkler diğer kısmında Kürt Aleviler oturuyor denebilir. Mahalleler çok karışık değildir. Maraş olaylarından sonra genel olarak mahalleler ayrılmıştır.
Normalde ilçedeki Kürt Alevi köyü sayısı daha fazla idi ancak birçok köy denilen yer mezra olduğu için diğer köylere bağlanmıştır. Ayrıca Pazarcıklı Kürt Alevilerin önemli bir kısmı Avrupa’da yaşamakta ve bir kısmı da vatandaşlıktan çıkmış durumdadır.
Güncel nüfusta Türk nüfus oranı %58 dolayındadır. Kürt nüfusu ise %41. Kütük nüfusta ise bu oran yarı yarıya denebilir.
128 bin kütük nüfusun 60 bini Türk, 66 bini Kürt ve 2 bini de Çerkestir denebilir.
Alevi nüfus oranı ise Türk Alevileri de hesaba katarsak 68 bin Alevi, 60 bin Sünni şeklinde söyleyebiliriz.
GÖKSUN
Göksun ilçesi Kahramanmaraş ilçesinin etnik anlamda en karışık ilçesidir. İlçe nüfusu 49.579’dur. Kütük nüfusu ise 143.335’tir. İlçe dışarıya çok fazla göç veren bir ilçedir. Türkler diğer etnik gruplara oranla daha az göç vermiştir.
İlçe merkezi dahil kırsalda da Türkler çoğunluktur. Türklerin büyük kısmı Sünni Türkmenler ve Yörüklerdir. 2 tane Alevi Türkmen ve 2 tane de Posof Göçmeni Ahıska Türkü yerleşimi ilçede yer almaktadır.
İlçede ilçe merkezinin mahalleleri dahil 68 tane yerleşim vardır. Bunlardan 17 tanesi Kafkas Göçmeni yerleşimlerdir. Bunların 10 tanesi Çerkes yerleşimidir. 3 tanesi Abhaz, 2 tanesi Çeçen ve 1 tanesi de Lezgi. Bu köylerde Kafkas Göçmeni Avar nüfusu da yaşamaktadır. Ayrıca bu köylerin bir kısmında önemli oranda Türkmen nüfusu da yaşamaktadır. Kafkas Göçmenleri içinde hem il merkezine, hem ilçe merkezine hem de batı illerine göç oldukça fazladır. Köylerde nüfusları oldukça azalmıştır.
Göksun’da 7 tane Kürt köyü vardır. Bunların çoğu Koçgiri İsyanından sonra bölgeye yerleşmişlerdir.
İlçede 9 tane Alevi yerleşimi bulunmakta ve bu yerleşimlerin 7 tanesi Kürt 2 tanesi Türkmen Alevidir.
Kütük nüfusuna bakarsak Türk nüfusu yaklaşık olarak %70 civarıdır. Kafkas kavimleri için ise %22, Kürtler için ise %8 denebilir. Yani Türkler 100 bin, Kafkas Halkları 32 bin, Kürtler ise 11 bin nüfuslu şeklinde söylenebilir.
Sünni Alevi nüfusu ise Sünniler 131 bin, Aleviler 17 bin denebilir.
ANDIRIN
Andırın ilçesinin nüfusun 32.059’dur. Kütük nüfusu ise 121.996. Düz hesap 122 bin denebilir. 43 bini Kahramanmaraş’ta yaşamaktadır. Nerdeyse bu nüfus kadar nüfus Osmaniye’de yaşamakta. Osmaniye’ye çok göç veren bir ilçedir. İlçe hemen Adana ve Osmaniye sınırında yer alan ve yükseltisi fazla olan bir ilçedir.
İlçenin etnik yapısına gelecek olursak ilçede Türk nüfusu oldukça baskındır. Türk nüfusun 1 köy hariç tamamı yerli Türkmen ve Yörüklerden oluşmaktadır. Bir tane köy ise Tatar ve Nogay yerleşimidir. Ayrıca 2 köyde de Türkmen veya Avşar denebilecek Türk Alevi nüfusu mevcuttur.
İlçede Kafkas Göçmeni 2 Çerkes, 1 Avar ve 1 Abhaz yerleşimi bulunmaktadır.
İlçe merkezindeki mahalleler dahil toplam yerleşim birimi sayısı 57’dir. Bunların 53’ü Türk yerleşimidir. Kütükte Türk nüfusu için 115 bin Kafkas Halkları için ise 7 bin diyebiliriz.
Sünni ve Alevi nüfus karşılaştırması yaparsak ise 119 bin Sünni, 3 bin Alevi nüfus var denebilir.
ÇAĞLAYANCERİT
İlçenin nüfusu 22.498’dir. Kütük nüfusu ise 45.758’dir. İlçe merkezinin mahalleleri dahil 19 birim yerleşim vardır. Bunlardan 13 tanesi Türk yerleşimidir. Geri kalan 6 yerleşim ise Kürt yerleşimidir. 6 yerleşimin 3’ü Sünni Kürt, 3 tanesi ise Kürt Alevi yerleşimidir.
İlçeye ismini veren Cerit Türkmenleri ilçe ve merkezi çevresindeki Türkmen yerleşimlerinin tamamında yaşamaktadır. İlçe merkezinde de bir miktar Tatar nüfusu vardır.
Güncel nüfusta Türk ve Kürt yerleşimlerinin nüfuslarına bakınca 20 bin Türk, 2 bin 500 de Kürt nüfusu olduğunu görüyoruz. Kürt yerleşimlerin nüfusu çok düşüktür. En az nüfuslu son üç yerleşimin tamamı Kürt yerleşimidir mesela. Kütük nüfusuna bakarsak 5 bin Kürt 40 bin Türk nüfusu var diyebiliriz.
Sünni ve Alevi nüfus karşılaştırmasını yaparsak 42 bin Sünni 3 bin Alevi nüfus vardır denebilir.
NURHAK
Nurhak ilçesinin nüfusu 11.804’tür. Kütük nüfusu ise 24.908’dir. Nurhak ilçesi güncel nüfusta Alevi nüfusun çoğunluk olduğu tek Kahramanmaraş ilçesidir.
Nurhak’ta ilçe merkezinin mahalleleri dahil toplam yerleşim birimi 16 tanedir. Bunlardan 8 tanesi Türk, 8 tanesi de Kürt yerleşimidir. Kürt yerleşimlerindeki nüfusları topladığımızda nüfusları ilçe merkezinde az sayıda Kürt nüfusla birlikte 2.800 civarında yapıyor. Kürtlerin tamamı Alevidir. Türk Alevi yerleşimlerinin ve nüfuslarını topladığımızda ise 4000 bin gibi bir sayı çıkmaktadır. Sünni Türk yerleşimlerin nüfusunu topladığımızda da 5 bin gibi bir nüfus ortaya çıkıyor.
Bu sayılara baktığımızda ilçede Türklerin aşırı çoğunluk olduğunu Kürtlerin ise nüfus olarak azınlıkta olduğunu görebiliyoruz. Türk nüfusun yarısı Alevi yarısı da Sünnidir gibi de bir sonuç ortaya çıkıyor.
İlçe merkezi ve çevresindeki kalabalık Türk Alevi nüfusu ve yine ilçe merkezinin bir mahallesi ve çevredeki büyük Sünni Türk köyleri bu nüfus farkının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Kürt Alevi köylerinin nüfusları oldukça düşüktür. 13 kişinin yaşadığı Kürt Alevi köyü bile var.
Kütük nüfusa bakarsak ise bunun kordineli şekilde gidersek 6.900 Kürt. 18 bin Türk nüfusu vardır denebilir. Alevi ve Sünni nüfus karşılaştırması yaparsak da 14 bin Alevi 11 bin Sünni vardır denebilir. Alevi nüfus daha fazla göç ettiği için bu oranı verdim.
EKİNÖZÜ
Ekinözü ilçesinin nüfusu 10.047’dir. Kütük nüfusu ise 42.374’tür. İlçeden göç çok fazla olmuştur. İlçe merkezi dahil 21 birim yerleşimi vardır. Bunlardan 16 tanesinde Sünni Türk nüfusu yaşamaktadır. 5 tane ise Kürt Alevi yerleşimi bulunmaktadır. İlçedeki Türklerin büyük kısmı Türkmen ve Avşardır.
Yerleşimlerin nüfusuna bakarak hesaplama yapacak olursak Kütük nüfusta Türkler 36 bin Kürtler ise 6 bin şeklindedir. Aynı sayıyı Sünni Alevi nüfusu için de yapabiliriz. İlçedeki Sünni nüfusun tamamı Türklerden oluşurken Kürt nüfusun tamamı Alevilerden oluşur.
TOPLAM NÜFUSLAR
Yukarıda verdiğimiz sayıları tek tek toplarsak Sünni ve Alevi Türk nüfusunun kütük nüfusta 1.431.000 çıkıyor. Alevi ve Sünni Kürt nüfusu ise 180 bin. Başta Çerkezler olmak üzere Kafkas halklarının toplam nüfusu ise 49 bin yapıyor. İki köyde azınlık olarak yaşayan Arap nüfusu için de 3 bin denebilir.
Sünni ve Alevi nüfusu da tek tek toplarsak Sünni nüfusu 1.428.000. Alevi nüfusu ise 235 bin çıkmaktadır.
Sayısal verilere bakacak olursak Kahramanmaraş ilimizde Türk nüfusunun ağırlıklı olduğunu görebiliyoruz. Kürt nüfusu ise kütükte sadece Pazarcık ilçesinde çoğunlukta bulunmakta. Maraş olaylarından sonra ildeki etnik yapı ve mezhepsel yapının bir miktar değiştiğini söylemek yanlış olmaz. Alevi Kürt nüfusun bir kısmı yurtdışına gitti. Türk Aleviler ise genelde şehirde kalmaya devam etti.
Yurtdışına giden çok sayıda Kürt Alevi vatandaşlıktan da çıktığı için kütükte artık Kahramanmaraş ilinden sayılmamaktadır. Bu da oranlarını aşağı çekmiştir.
Bugün Kahramanmaraş ilimizde Nurhak ilçesi hariç Alevi nüfusun çoğunluk olduğu yerleşim bulunmamaktadır. İlçe de Kahramanmaraş’ın nüfus olarak en az nüfusa sahip ikinci yerleşimidir. Kütük nüfusu olarak ise en az nüfuslu ilçesidir.
İldeki Suriyeli nüfusa bilerek değinmedim. Suriye olayları bittiği için birçoğunun ülkesine geri döneceğini umuyorum.
Bir Yorum Bırak