İç Anadolu ile Doğu Anadolu arasına sıkışmış bir şehir olan Sivas ilimizin etnik yapısını inceledik.
Sivas ilimiz dışarıya en fazla göç veren illerin başında gelir. Türkiye'nin en kalabalık şehri olan İstanbul'da en fazla Sivaslı yaşamaktadır. Sivaslılar sadece İstanbul'a değil başka illere de göç etmişlerdir. Kayseri, Ankara, İzmir, Kocaeli gibi iller de Sivaslıların göç ettiği illerin başında gelir.
Yurtdışına da çok fazla Sivaslı göç etmiştir. Yurtdışına giden Sivaslılar genellikle Sivas'ın Alevi nüfusudur. Özellikle Zara ve İmranlı ilçelerindeki Alevi nüfusu çok fazla göç vermiştir. Bazı köylerde birkaç hane nüfus anca kalmıştır.
Sivas nüfusu Türk nüfusunun yoğun olduğu bir ildir. Türk nüfusunun haricinde Kürt nüfusu da vardır. Alevi nüfusun bir kısmı kendini Kürt olarak tanımlamaktadır. Kürt Alevi nüfusu genellikle İmranlı ve Zara ilçelerinde toplanmıştır. Doğanşar ilçesi hiçbir Alevi yerleşiminin olmadığı tek ilçedir.
Sivas genelindeki Türk nüfusu %95 civarıdır. Türk nüfusunu oluşturan gruplar Sünni ve Alevi Türkmenler, Yerli Türkler, Terekeme Türkleri, Balkan Türkleri, Dağıstan göçmeni Kumuk Türkleri, Erzurum(Horosan) ve Kars Göçmeni Türkler, Ankara Haymana'dan göç eden Türkmenler, Ahıska Türkleri ve diğer illerden gelen insanlardan oluşmaktadır.
Sivas'ta ki Türk nüfusu içerisinde birçok Oğuz Boyunun kurduğu köy mevcuttur. Aynı boydan olan Türklerin kurduğu bazı köyler Sünni iken bazı köyler Alevidir.
Sivas'ta kendini Kürt olarak gösteren nüfus bazı Alevi köylerinde yaşamaktadır. Bazı köyler belki Kürt Alevisi olabilir ancak Sivas'ta kendini Kürt Alevisi olarak gösteren nüfusun çoğu Türkmen Alevisidir. Hem tarihi kayıtlarda hem de yüz yapılarına baktığınızda bunu daha iyi anlayabilirsiniz. Hiç konuşmadan nereli olduklarını sorsanız bazılarına Özbek, Uygur veya Kırgız diyebilirsiniz.
1927 yılı nüfus sayımında 42 bin kişi Kürtçeyi Anadil olarak seçmiştir. Bu da %8 civarı bir nüfus yapar. Bu tarihten sonra Kürt Alevi kesimin bir kısmı Sivas'ı terketmiştir. 1965 sayımında Kürtçe konuşan sayısı 32 bine düşmüştür. Aynı nüfus sayımında Türkçeyi Anadil olarak seçenlerin sayısı 275 bindir. Çerkesce ise 4381 kişi tarafından Anadil olarak seçilmiş. Daha sonraki tarihlerde Sivas'a Boşnak nüfusu da gelmiştir. Zara ilçesinde bir tane Boşnak köyü vardır.
Ayrıca yine Sivas'ta Kafkas Göçmeni olan Dağıstan Halklarından olan Avarların birkaç ilçede yerleşimi vardır. Yine Kafkas Göçmeni Oset ve Lezgilerin yaşadığı köyler de mevcuttur.
Sivas Merkez ve köylerinde genellikle Elbeyli Türkmenleri yaşamaktadır. Terekeme Türkleri, Avşarlar, Türkmen Alevileri yerleşimleri de vardır. Bir tane de Avar yerleşimi vardır. Sünni Türk nüfusu çok fazladır. Alevi nüfusun tamamına yakını Türkmendir.
Hafik ilçesinde Eymir Türkleri, Türkmen Alevileri, Türkmen Alevi nüfusu Hubyar Aşireti ve Malatya'dan göç edip buraya yerleşen nüfustur. Türkmen Alevilerde Beydilli Aşiretinden olanlar da vardır. Koçgiri Aşiretine bağlı Alevi köyleri de vardır. Bunlardan bazıları Kürtçe bilirken, bazıları sadece Türkçe konuşmaktadır. Ayrıca ilçede Dağıstan göçmeni Kumuk nüfusu az da olsa vardır. İlçede Sünni nüfusu Alevi nüfusa oranla daha fazladır. Ancak bu oran çok fazla değildir. Merkezde Sünni nüfus fazla iken köylerin çoğunluğu Alevidir.
İmranlı ilçe Merkezinde Sünni Türk nüfusu çoğunluktur. Hatta Alevi nüfusu çok azdır. Köylerde ise Alevi nüfusu çoğunluktur, Alevi nüfusu içerisinde Türkmen Alevilerin yanı sıra Kürt Alevileri de vardır. Alevi köylerinin birçoğunda birkaç hane hariç nüfus yoktur. Sünni köylerde ise nüfus oldukça kalabalıktır. Ancak yine de Alevi köyleri çok fazladır. Toplam nüfusta Alevi nüfusu daha kalabalık olan taraftır.
Zara ilçesinde Türk nüfusu oldukça fazladır. Sadece Alevi nüfusu içinde bir miktar Kürt ve Zaza Alevisi vardır. Bunların bir bölümü de Zazaca veya Kürtçe konuşsa da Türkmen Alevisi olduğunu söylemektedir. Kars ve Erzurum göçmeni Türk köyleri de vardır. Zara ilçesinde Dağıstan göçmeni Avar köyleri de vardır(Selimiye ve Osmaniye). Bir tane de Boşnak köyü vardır Zara ilçesinde. Selanik Göçmenlerinin eskiden yaşadığı fakat sonradan terkettikleri Dereköy'e Boşnaklar yerleştirilmiştir.
Divriği ilçesi hem merkezi hem de köyleriyle Alevi nüfusun Sivas içerisinde çoğunluk olduğu tek ilçesidir. Sünni nüfusu da Alevi nüfusu da genellikle Türkmendir. İlçede Yunanistan Göçmeni Türk aileler de vardır. İlçedeki Türkmen Alevi köylerinin bazılarını Kars Sarıkamış'tan göç eden Türkmen Alevileri kurmuştur.
Akıncılar ilçesi Sünni Türk nüfusun çoğunluk olduğu bir ilçedir. İlçede Türkmen Alevi nüfusu fazla kalabalık değildir. Yakın zamanda bazı Alevi Türkmen köylerinin Hanefi olduğu söylenmektedir. İlçede Çeçenlerin kurduğu bir tane de köy vardır.
Altınyayla ilçesi Sünni Türk nüfusunun yoğun olduğu bir ilçedir. Alevi nüfusu çok azdır. Az sayıda Kafkas Göçmeni yaşamaktadır. Türk nüfusun içinde Şambayat ve Avşar Türkleri önemli yer kaplar.
Gemerek ilçesi Sivas'ın kalabalık ilçelerinden biridir. İlçe Sünni ve Alevi Türk nufusun yoğun olduğu bir yerleşimdir. İlçe merkezinde, bazı beldelerde ve köylerde Sünni ve Alevi Türk nüfusu bir arada yaşamaktadır. Bazı köylerde Bulgaristan Göçmeni Türkler de yaşamaktadır. İlçede az sayıda Çerkes nüfusu vardır. Çoğu ilçeyi terk etmiştir.
Gemerek te Sünni nüfusu hem ilçe merkezinde hem de köylerde çoğunluktadır. İlçede iki tane de Boşnak köyü vardır. Burhan ve Dendil köyleri Boşnaklar tarafından kurulmuştur.
Doğanşar ilçesi Sünni Türk nüfusunun yaşadığı bir ilçedir. Birçok Türk boyundan nüfus ilçede yaşamaktadır. İlçe Sivas il sınırları içerisinde Alevi yerleşiminin bulunmadığı tek ilçedir.
Gölova ilçesi Sivas'ın en az nüfuslu ilçelerindendir. İlçede Sünni Türk nüfusu yoğundur. Türkmen Alevi yerleşimleri de vardır. Ancak fazla kalabalık değildir. Mübadele ile Yunanistan'dan gelen Türk yerleşimleri de vardır. Ancak mübadele ile gelen nüfus genelde büyükşehirlere göç etmiştir.
Gürün ilçesi Malatya ile sınır ilçelerden biridir. Gürün ilçesinde Sünni ve Alevi Türkmen nüfusu ilçenin hakim nüfusunu oluşturur. Türk nüfusu içerisinde Yerli Türkler, Avşar Türkleri, Terekeme Türkleri, Ankara Haymana, Maraş Pazarcık ve Elbistan'dan buraya gelen Türkmenler yer almaktadır. Terekeme köyleri Ağrı'nın Eleşkirt ilçesinden gelenler tarafından kurulmuştur. İlçede Sünni ve Alevi Kürt köyleri de vardır.
Kangal ilçesi nüfus yapısı olarak karışık bir ilçedir. Her ne kadar karışık olsa da Türk nüfusu çok fazladır. Sünni ve Alevi Türk nüfusu hem merkezde hem de köylerde oldukça fazladır. İlçe nüfusunun 4 te biri Alevidir. Ünlü sanatçı Sabahat Akkiraz'ın köyü(Karanlık) de buradadır. Kendisi Beydili Türkmenidir.
Türk nüfusunu yerli olan Sünni ve Alevi Türkmenler, Terekeme Türkleri ve Avşarlar oluşturmaktadır.
İlçede birçok Çerkes ve Çeçen yerleşimi de vardır. Bazı köylerde Terekeme Türkleri, Çeçenler ve Çerkesler iç içe yaşamaktadır.
Kangal'da Sünni ve Alevi Kürt köyleri de vardır. Kürt Aleviler genellikle Koçgiri Aşiretindendir.
Koyulhisar ilçesi Sünni Türk nüfusu ağırlıklı bir ilçedir. Az sayıda Türkmen Alevi yerleşimi de vardır. İlçedeki bazı köyler Azerbaycan'dan göç eden Türkler tarafından kurulmuştur.
Suşehri ilçesi Sünni Türk nüfusu ağırlıklı bir ilçedir. İlçedeki Alevi nüfusu genel olarak Türkmendir. Ancak birkaç tane köyde Koçgiri Aşiretine bağlı Kürt Alevileri de yaşamaktadır. Suşehri'nde Mübadele ile gelen Balkan Türkleri de yaşamaktadır.
Şarkışla ilçesi ünlü Ozanımız Âşık Veysel'in köyünün bulunduğu ilçedir. İlçede Sünni ve Alevi Türk nüfusu çoğunluktur. Türk nüfusu içerisinde Terekeme Türkleri, Ahıska Türkleri, Kars ve Adıyaman Besni Göçmeni Türkmenler, Bulgaristan Silistre'den Mübadele ile gelen Türkler, Kırım ve Volga Tatar Türkleri, Yerli olan Sünni ve Alevi Türkler sayılabilir.
Bununla birlikte ilçede çok sayıda Kafkas Göçmeni de yaşamaktadır. Dağıstan Göçmenlerinin kurduğu köyler vardır. Abhaz ve Çeçen köyleri de mevcuttur. İlçede az sayıda Kürtçe konuşan Alevi nüfusu da vardır.
Ulaş ilçesi Sünni Türk nüfusu ağırlıkta olduğu bir ilçedir. İlçedeki Alevi nüfusu 5 'te bir civarındadır. Türk nüfusu içerisinde Terekeme Türkleri, Sünni ve Alevi Türkmenler ve Bulgaristan Göçmeni Balkan Türkleri yer almaktadır.
Yıldızeli ilçesi de Sünni Türk nüfusun yoğun olduğu bir ilçedir. Bununla birlikte çok sayıda Alevi yerleşimi de mevcuttur. Bu ilçe çok sayıda Kafkas Göçmenine ev sahipliği yapmaktadır. Hem Kafkas Türkleri, (Terekeme ve Kumuk) hem de diğer Kafkas Halkları bu ilçede bir arada yaşamaktadır. Yunanistan Göçmeni Türklerin yaşadığı köyler de vardır.
Türkiye'de pek nüfusu olmayan Dağıstan halklarından Dargilerin de bir tane köyü vardır (Fındıcak köyü)
Yine Kafkas Halklarının olan Avar, Abhaz, Oset, Lezgi, Kabardey(Çerkes), Lak, Didoi, Andi gibi halklar bazı köylerde yaşamaktadır.
Türkmen Alevilerinin ulu Ozanlarından Pir Sultan Abdal'ın doğup büyüdüğü ve öldüğü köy olan Banaz köyü Yıldızeli ilçe sınırlarında yer almaktadır.