Hınıs'ın etnik yapısı

Türk, Kürt ve Zaza nüfusun iç içe yaşadığı bir ilçe olan Hınıs aynı zamanda Sünni ve Alevi yerleşiminin birbirine yakın olduğu ilçelerden biridir. 

Hınıs'ın nüfusu 26 bin civarıdır. Bu nüfusun yarısı ilçe merkezindeyken yarısı da köylerdedir. Hınıs Erzurum'un Güney ilçeleri ile orta kesimini ayıran bölgededir. Bu sebeple ilçe etnik ve meshepsel homojen bir yapıdadır.

Erzurum'un Güney kesimindeki ilçelerin ağırlıklı olarak Kürt olması. Orta kesimin ise ağırlıklı olarak Türk olması. Bunun yanında az da olsa Kürt nüfus barındırması ilçenin karışık bir etnik yapıya sahip olmasına sebep olmuştur.

Yine Erzurum'un orta kesimlerinde Türkmen Alevi nüfusu da yoğundur. Ancak Hınıs ve Çat tarafında Zaza Alevi nüfusu da mevcuttur. Bu nüfus özellikle kırsalda toplanmıştır. Ancak günümüzde özellikle Hınıs'ta ki Alevi nüfusu oldukça azalmıştır. Köylerinde neredeyse nüfus kalmamıştır. İstanbul, Kocaeli gibi ilçelere göç etmişlerdir.

Türk ve Kürt nüfusunda da göç olmuştur. Ancak Kürtler daha az göç etmiştir. İlçede yerli Türk nüfusu haricinde Ermeni tehcirinden sonra Bayburt, Gümüşhane, Kars gibi illerden buraya Türk nüfusu da getirilmiştir. Bu nüfusun büyük bir kısmı şu anda ilçeyi çoğunlukla terketmiştir.

Hınıs'ın ilçe merkezinde nüfusun büyük çoğunluğunu Türk nüfusu oluşturur. Merkezdeki ufak bir mahallede Kürt nüfus çoğunluktur. İlçe merkezinin etrafındaki köyler de genelde Türk nüfus toplanmıştır. Birkaç uzak köyde de Türk nüfus vardır. Hınıs'ın uzak köyleri genellikle Kürt köyleridir. Bazı Alevi köylerine ve Türk köylerine Kürtler yerleşmiştir. Alevi nüfusu yaz döneminde biraz artmaktadır. O da tatil sebebiyle köyüne ziyarete gelenler sebebiyledir.

ALEVİLER TÜRKMEN Mİ? 

Alevi nüfusun bir kısmı kendini Zaza olarak tanıtırken bir kısmı da Türkistan'dan gelen Horosan Türklerinden olduğunu söylemektedir. Zaten Alevi köylerinin eski isimlerinin çoğu Türkçedir. Yani bu köylerin kurucuları Türk Aleviler olup başkalarının kurduğu köye yerleşme olmamıştır. Hınıs merkezdeki mahalleler ve çevredeki köy isimlerinin orijinalleri de genellikle Türkçedir. Bu sebeple buralardaki Alevi köylerinin de Türk olduğu düşünülüyor.

Bir kısım Sunni Türk nüfusu da ilçeyi terk etmiştir. Eskiden Türk nüfus yoğunken bugün Kürt nüfusu ilçe genelinde daha fazladır. İlçedeki nüfus yapısı yakın zamanda Kürtlerin lehine değişmiştir. Ancak burada eskiden Kürt yoktu da denilemez. Etraftaki ilçelerin Kürt ağırlıklı olması nüfus yapısının Kürtlerin lehine değişmesine sebep olmuştur.

İlçedeki Kürt nüfusun önemli bir kısmı Ermenistan göçmenidir. İlçeden tehcirle göç eden Ermeni yerleşinlerine çoğunlukla Kürtler yerleşmiştir. Çevre il ve ilçelerde de çok sayıda Ermenistan göçmeni Kürtler vardır. 

TEREKEMELER TERK ETTİ 

Hınıs'ta bir dönem Terekeme yerleşimleri de mevcuttu. Bu köylerdeki Terekemeler zaman içinde Muş'un Bulanık ilçesine göç etmiştir. Çünkü Bulanık Terekeme nüfusun çok fazla olduğu bir ilçe idi. Bulanık'tan ise bugün çoğu büyükşehire göç etmiştir. 

TÜRK KÖY VE MAHALLELERİ 

İlçedeki Türk yerleşimleri şunlardır. *Pınarbaşı (İlçe Merkezinin hemen dibinde) *Ovaçevirme *Bellitaş *Parmaksız *HalilçavuşHalilçavuş(Karışık, Kürtler çoğunluk oldu) *Karakula *Tapuköy.

HINIS ALEVİ KÖYLERİ

Alevi yerleşimleri ise şu şekildedir. *Altınpınar *Başköy *Beyyurdu(Karışık) *Çamurlu(Eskiden Terekeme Yerleşimi) *Dervişali *Hayran *Ilıcaköy *Güzeldere(Çok az Alevi kalmıştır) *Kalecik *Meydanköy(Çok az Alevi nüfus kaldı) *Ketenci *Meydancık *Mollakulaç *Sıldız *Suvaran *Tanır *Toprakkale( Eskiden Terekeme Yerleşimi, sonradan Aleviler yerleşti, Şimdi Kürtler çoğunluk oldu) *Uyanık(Kürtler çoğunluk oldu) *Yolüstü (Çoğunluk Kürt oldu)